Besin-İlaç Etkileşimi

Yaşam boyunca hücresel dengenin bozulmaya başladığı metabolik süreçlerde ilaçlara ihtiyaç duyulmuştur. Ancak, ilaçların vücuttaki etkileri besinler tarafından değiştirilebilmektedir. İlaçlar ve besinler yüksek dozlarda toksisiteye sebep olma, fizyolojik süreçleri değiştirebilme ve barsakta benzer bölgelerden emilme gibi bazı özellikleri paylaştığı için ilaçlar ve besinler arasında etkileşimlerin meydana gelmesi olasıdır.

Besinler ve ilaçlar arasında ki etkileşme düzeyinde önemli olan başlıca faktörler:

  1.  ilacın dozu
  2. kişinin yaşı ve sağlık durumu
  3. yemek ve ilaç alma zamanıdır.

 

Gıda ve içeceklerin içerisinde bulunan kimyasallar, mineraller, enzimler ve proteinler ilaçların etkisini oldukça değiştirebiliyorlar.

 

  • Kolesterol düşürücü ilaçların içerisinde bulunan simvastatin veya atorvastatin gibi maddeler greyfurt suyu, portakal suyu, limon suyu gibi narenciye suları ile birlikte alındığı takdirde bunların içerisinde bulunan Naringenin yağ düşürücülerin etkisini daha da güçlendirerek tehlike oluşturabilir.
  • Peynir, şarap ve Antidepresanların birlikte oluşturduğu tehlike: Peynir, şarap ve MAO içeren antidepresanların birlikte kullanımı, yüksek tansiyon ve beyin kanaması gibi ciddi sağlık sorunlarına da neden olabilir.
  • Ispanak, Brokoli, Brüksel lahanası gibi yeşil sebzeler çok sağlıklı yiyeceklerdir ve bol miktarda Vitamin K içerirler. Vitamin K fenprokumon veya varfarinin gibi kanın pıhtılaşmasını önleyen ilaçların etkisini azaltır. Bu sebeple yeşil sebze ve meyveler bir seferde bol miktarda yemek yerine, küçük miktarlarda sürekli yemek daha faydalıdır.
  • Asetominofen, baş ağrısı ve vücut ağrılarını dindirmeye yardımcı olan aynı zamanda ateş düşürücü özelliği de olan etkili bir ağrı kesicidir. Bu ilaç aşırı dozda alınması karaciğer zarar verir. Ayrıca bu ilaç karbonhidrattan zengin bir öğünden sonra alınırsa, aç karnına alındığından 5 kat daha yavaş absorbe olur.
  • Teorilin, solunum yollarındaki iltihaplanmaları kurutarak bronşların açılmasına olanak sağlayan bir astım ilaçıtır. Astım tedavisi amacı ile Teofilin içeren ilaç kullananların aynı zamanda karabiber kullanmamaları gerekir. Zira karabiberin içeriğinde bulunan Piperine adlı madde vücutta olması gerekenden daha fazla Teofilin birikmesine sebep olur buda tanen benzeri bir etki göstererek Teofilin emilimini zorlaştırır.
  • Karaciğeri en fazla yoran gıdaların başında yüksek yağlı yiyecekler gelmektedir. Karaciğer yüksek yağlı bir yiyecekle meşgulken, alınan tansiyon ilacı ile yeterince ilgilenemez bu yüzden etkisi yüksek olabilir. Midede yağ oranının artması da ilacın çözünürlüğünü hızlandırarak tansiyonun hızla gereğinden fazla düşmesine yol açabilir. Bunların dışında başka bir faktör de yağlı yiyeceklerin Safra Asiti üretimini uyarıyor olması. Bu da midedeki Ph değerinin değişmesine yol açarak ilaçların zamanından çok önce çözünmesine yol açar.

 

  • Tetrasiklin grubundaki antibiyotikler(idrar yolu enfeksiyonlarına karşı kullanılırlar) süt ve süt ürünleri ile birlikte alındığı takdirde büyük oranda etkisini kaybeder. Bunun nedeni Tetrasiklinler, süt ürünlerinde bulunan kalsiyum ile birleşerek küçük kümecikler oluştururlar, bu da antibiyotiğin bağırsak duvarından kana geçmesini engel olur.
  • Kemik erimesini önlemek amacı ile kullanılan Bifosfonatlar kemiklerde kalsiyum kompleksler oluşturarak kemik erimesine karşı koruyucu önlem alırlar. Bu ilaçların içeriğinde Alendronat veya Risedronat bulunur, bu yüzden bu ilaçlar sadece içme suyu ile yutulduğu takdirde etkili olmaktadır. Maden suyu veya yüksek kalsiyum içeren diğer gazlı içeceklerle alındığı taktirde etkisini kaybeder.